Sloveens ambassadeur schenkt traditionele bijenkast
Voor de tweede maal dit jaar bracht de Sloveense ambassadeur dr. Rado Genorio een bezoek aan Arboretum Kalmthout. In maart nog plantte hij een bijenboom in de Vlindertuin van het provinciaal groendomein. Vandaag schonk hij Arboretum Kalmthout in het bijzijn van eregast Vlaams minister-president Jan Jambon en acht andere ambassadeurs een traditionele Sloveense bijenkast. De bijzondere band tussen Arboretum Kalmthout en de Republiek Slovenië is tijdens dit feestelijk gebeuren aangehaald.
Met de schenking van de traditionele bijenkast wil Ambassadeur Genorio een belangrijk feestjaar verder zetten. De Slovenen vieren immers in 2021 de 30 jaar onafhankelijkheid van de Republiek Slovenië en zijn op dit moment voorzitter van de Raad van Europa. Een verjaardag waarbij ook de bij niet vergeten wordt, want het dier ligt de Slovenen nauw aan het hart. Onder impuls van Slovenië maakten de Verenigde Naties in 2017 van 20 mei de World Bee Day. Die dag valt samen met de geboortedag van de Sloveense pionier Anton Janša, die in de 18de eeuw bijenteelttechnieken introduceerde die nog steeds in de moderne imkerij gebruikt worden. World Bee Day brengt de bedreiging voor het voortbestaan van de bijen wereldwijd jaarlijks onder de aandacht.
Niet minder dan acht ambassadeurs en drie consuls waren aanwezig om de feeselijkheden mee te maken. Eregast van de viering van het jubileum en het voorzitterschap en van de schenking van de traditionele bijenkast was Vlaams minister-president Jan Jambon. In zijn dankwoord feliciteerde Jambon de Sloveense Ambassadeur voor zijn keuze om het evenement te laten plaatsvinden op een symbolische plek als Arboretum Kalmthout, waar de Sloveense liefde voor planten en natuur van grondlegster Jelena De Belder-Kovačič, ook na haar overlijden in 2003, verder blijft bloeien en gezorgd heeft voor een hechte vriendschap tussen Vlaanderen, Slovenië en Europa.
De bij ligt de Slovenen nauw aan het hart. Onder impuls van Slovenië maakten de Verenigde Naties in 2017 van 20 mei de World Bee Day. Die dag valt samen met de geboortedag van de Sloveense pionier Anton Janša, die in de 18de eeuw bijenteelttechnieken introduceerde die nog steeds in de moderne imkerij gebruikt worden. World Bee Day brengt de bedreiging voor het voortbestaan van de bijen wereldwijd jaarlijks onder de aandacht.
Slovenen houden al eeuwenlang honingbijen en sommige imkertechnieken zijn door hen ontwikkeld. Ze bouwen al sinds de 17de eeuw houten ‘chebelnyak’ of bijenhuizen. Die beschermen honingbijen tegen weer en wind, en de imker tegen een pijnlijke rug want de honingraten kunnen er één voor één uit. De traditionele beschilderingen op de bijenkasten zijn functioneel: honingbijen oriënteren zich op de kleuren en op de vormen.
Wie het land ooit bezocht, weet dat de bijenteelt onlosmakelijk verbonden is met zijn geschiedenis, de cultuur en de identiteit van zijn inwoners. Slovenië telt niet minder dan 10.000 imkers, zo’n één per 200 inwoners, waarmee het wereldwijd tot de toplanden voor de imkerij behoort. Zowel in de natuur als in de stad staan bijenkorven, en duurzaam ‘apitoerisme’ is de laatste jaren in opmars. Slovenen dragen een groot respect uit voor hun bijenvolken. Het is het enige land in de Europese Unie waar bijen zelfs een wettelijke bescherming genieten. In 2011 verbood Slovenië als één van de eerste Europese lidstaten het gebruik van pesticiden die schadelijk zijn voor bijen.
De Sloveense bijenkast krijgt binnenkort zijn definitieve plek aan de oever van de grote vijver, waar bezoekers de bijenkast van dichtbij én van veraf zullen kunnen bewonderen. Het aanvliegen van de bijen, beladen met stuifmeel en volgezogen met nectar, kan men door een grote verrekijker aan de overzijde van de bijenkast bestuderen. “Met de winter in aantocht, bouwt de bijenpopulatie af”, zegt arboretumimker Rob Van Bauwel. “Het ideale moment om een nieuw bijenvolk in de kast te introduceren is het voorjaar van 2022. Tijdens het eerste jaar heeft het bijenvolk tijd nodig om zich uit te breiden. Pas vanaf het tweede jaar kun je een eerste honingoogst verwachten.” Als alles goed gaat, zal deze exclusieve arboretumhoning in de loop van 2023 voor het eerst te koop zijn in de cadeau- & boekenshop van Arboretum Kalmthout.
Arboretumimker Rob Van Bauwel kijkt al uit om de Sloveense bijenkast in het voorjaar van 2022 in gebruik te kunnen nemen: “De bijen die voor verse arboretumhoning zullen zorgen, zijn Carnica-bijen, een zachtaardig bijenras van Sloveense origine met unieke genetische eigenschappen. Het is een plezier om met deze bijen te werken. Het zou daarnaast een droom zijn om een rasechte Sloveense Carnica-bijenkoningin te vinden die de bijenkolonie kan helpen opstarten en in stand houden.”
Het geschenk is er een met een grote symbolische waarde voor Arboretum Kalmthout. Jelena De Belder-Kovačič, een van de grondleggers van Arboretum Kalmthout, is in Slovenië geboren en de link met haar vaderland is gebleven, ook na haar dood in 2003. Jelena Kovačič, een Sloveense landbouwingenieur, huwde begin de jaren 1950 met botanicus Robert De Belder. Onder hun bezielende leiding groeide Arboretum Kalmthout uit tot een van de meest prestigieuze botanische collecties ter wereld.
Conservator-directeur Abraham Rammeloo verduidelijkt:
“De banden tussen Jelena De Belder en haar vaderland bleven erg belangrijk. Op de Sloveense televisie was zij een graag geziene gast die over planten en tuinen vertelde en zo vele landgenoten inspireerde. Mede hierdoor kwamen vele jonge studenten uit Slovenië naar België voor een vervolmakingstage in Arboretum Kalmthout of Hemelrijk Essen, het familiedomein van de De Belders. Ze bekwaamden zich in de tuinierskunst en vergrootten hun plantenkennis.”
Enkele van deze studenten kregen na hun stagetijd belangrijke functies. Jože Strgar werd burgemeester van de hoofdstad Ljubljana en Janko Zver is nog steeds tuinchef van het nationale arboretum Volčji Potok. Arboretum Kalmthout werkt regelmatig samen met de botanische tuin van de universiteit van Ljubljana en met het nationale arboretum Volčji Potok.